Het zure sulfaatbodem predicaat

Om de vorming van een zure sulfaatbodem te voorkomen, moet pyriet dat in een winveld voor kan komen, voor alle locaties (x,y) en alle tijdstippen (t) onder het niveau van de grondwaterspiegel h(x,y,t) blijven.

Werkwijze

Omdat detailkennis over het voorkomen van pyriet in de bodem pas achteraf beschikbaar komt, willen we graag dat de kans op het ontstaan van een zure sulfaatbodem klein is, terwijl het acceptabel kan zijn als zo'n bodem op een enkele locatie ontstaat, omdat in zo'n geval een winput ook nog uit bedrijf genomen kan worden. De kans dat het zure sulfaatbodem predicaat niet voldaan kan worden neemt voor Δ = 0.2m, ruwweg met een factor 10 af.

Het proefschrift dat M. Knibbe in 1969 verdedigt, was geheel gewijd aan de 1bodemchemie en de gevolgen van drinkwaterwinning op de dunne watervoerende lagen van Salland. Na de promotie van M. Knibbe, organiseert z’n leermeester, prof. L.J. Pons in 1972, met gepaste trots het internationale symposium over zure sulfaatbodems, te Wageningen.

Prof. L.J. Pons schrijft in zeer duidelijke bewoordingen:

2Zure sulfaatbodems zorgen voor ernstige problemen in de landbouw. Zo’n bodem ontstaat na drainage en beluchting van oorspronkelijk doordrenkt en inklinkend moedermateriaal dat overmatige hoeveelheden 3sulfiden bevat, terwijl ze tegelijkertijd pyriet houdend zijn. Door de oxidatie van de sulfiden ontstaan gemakkelijk zure 4sulfaten, die gedeeltelijk geneutraliseerd worden door gemakkelijk neutraliserende componenten en mogelijk gedeeltelijk uitgeloogd; het 5resterende zuur tast de kleimineralen aan, waardoor aluminiumionen vrijkomen in hoeveelheden die giftig zijn voor plantenwortels en micro-organismen. Zure sulfaatbodems zorgen voor ernstige problemen voor natuur & landschap en óók voor de landbouw.

  1. M. Knibbe,  Gleygronden in het dekzandgebied van Salland, Centrum voor Landbouwpublicaties en Landbouwdocumentatie Wageningen, 1969.
  2. L. J. Pons, International Symposium on Acid Sulphate Soils, Wageningen, 13-20 augustus, 1972
  3. Sulfide: Een chemische verbinding van zwavel S2- en een metaal.
  4. Sulfaten: de zuurrest van zwavelzuur en de zouten ervan.
  5. Oxidatie van pyriet geeft zwavelzuur (accuzuur), H2SO4

Gevaar zetting

Bij grootschalige winvelden, zoals de huidige puntwinningen, en normale gebruiksomstandigheden, zullen het debiet Q(t) en de neerslag N(t) niet in balans zijn, waardoor de stroombanen dynamisch de weg van de minste weerstand zullen gaan volgen, met als gevolg dat de Laplace voorwaarden niet geldig zullen zijn. Daardoor ontstaat rond de pompputten een versterking groot A/a, met als gevolg dat de grondwaterspiegel in een groter interval beweegt dan voorspeld zou worden op basis van balansberekeningen, of door toepassing van de tijdreeksanalyse. Dit geeft, in een winveld, zeker als er tevens een storende (klei) laag aanwezig is hoog in het watervoerende pakket, een sterk wisselende belasting op stalvloeren, die onder zulke omstandigheden haarscheurtjes vormen. Hierdoor krijgt het accuzuur H2SO4, vat op het beton en op de stalen wapening van een stal vloer. De drinkwatersector heeft om die reden een oude stal in de slenk van Reutum gesaneerd om te voorkomen dat alle mest vlak bij de pompputten, het winveld onbruikbaar zal maken.

Ook windturbines maken gebruik van een fundament met betonnen palen met een stalen wapening. Daarbij spelen een wisselende belasting in combinatie met de vorming van haarscheurtjes een belangrijke rol bij het grote gevaar, dat van windturbines geplaatst in een winveld A, uitgaat.

Er is in de provincies onder burgers, die massaal op BBB gestemd hebben, geen enkel vertrouwen in de overheid, en de Advies Commissie Schade Grondwater, die is gekoppeld aan de private BIJ12 organisatie, die weer bemand wordt door hydrologen van Deltares. Dit werd in Overijssel enorm versterkt na het debacle met het probleem Kanaal Almelo de Haandrik, waar de burgers werden opgezadeld met zeer hoge kosten verbonden aan het falen van de provinciale overheid bij het uitbaggeren van het kanaal.

  1. F. de Goeijen, Zwaar beschadigd bedrijf langs Twents kanaal in grote problemen door Europese regels: ‘Houden tien gezinnen aan het eten’,  25-03-23, 08:30
  2. RTV Oost, 'Werkzaamheden aan kanaal Almelo - De Haandrik wél de oorzaak van honderden beschadigde huizen'.