Niet te verklaren door toepassing van grondwaterformules

G.W. Bloemen ¹heeft als eerste de winningsverlaging gemeten voor het winveld het Klooster in Hengelo Gld. en gaat, al in 1973, ook in op de golfvoortplanting.

Al in 1998 werd het effect van golfvoortplanting op de vorm van het grondwaterstandsverloop gemeten, bij onderzoek naar ²verdroging in Limburg, veroorzaakt door het winveld bij Helmond: de Stippelberg. De ³hydrologen staan op het punt om een belangrijke ontdekking te doen, als ze in 2002, vier jaar na de eerste publicatie, uit 1998 schrijven:

Dat de drinkwaterwinning één van de oorzaken is kwam als een verrassing, omdat er een actief beleid gevoerd wordt om deze onttrekkingen terug te dringen…

M.H. Zwamborn ontdekte dat de grondwaterspiegel bij de pompput een snelle overgang maakt tussen stationaire oplossingen volgens de grondwaterformule van Dupuit, waardoor de grondwaterspiegel voor een hydrologie horizontaal, een blokgolf en op andere plaatsen een driehoeksgolf werd met heel duidelijke oneven harmonischen. Deze waarneming impliceert ook dat de Laplace voorwaarden niet geldig zijn voor de watervoerende laag, doordat het water binnen deze zeer dunne laag altijd de weg van de minste weerstand zal volgen, hetgeen impliceert dat een watertekort eerst uit de in omgeving van de pompput gewonnen wordt, terwijl daarna de winningsstraal steeds groter zal worden. Er ontstaat daarbij ook een teruggaande golf.

De indertijd razend populaire waterbesparing campagnes worden ook anno 2024 weer van stal gehaald, ondanks het feit dat waterbesparing aan de kraan, tot 2002 nog nooit een probleem opgelost hadden. De bladen van de persgroep schijven dat je, om water te besparen, toch maar beter niet onder de douche moet plassen! Je moet er wat voor over hebben, plassen onder de douche om water te besparen...

Het schadevrije winveld maakt in één klap een eind aan het fabeltje van de achtergrondverlaging, dat prof. M.P.F. Bierkens als mediator namens de NHV als volgt omschrijft:

Als je een deel van de verlaging verklaart uit de achtergrondverlaging, dan heeft dat veelal een groot effect op de berekende schade van een winning.

Het doet echter niet ter zake welke schade de drinkwatersector berekent, zolang ze maar de droogteschade berekenen, volgens art. 7.18 waterwet. Ik spreek liever over het assimilatie verlies, omdat daaruit blijkt dat het om schade gaat aan de groei van de gewassen, die ook een schade aan de kringloop van het leven veroorzaakt. Het grote effect waar Bierkens aan refereert, ontstaat omdat de assimilatie nagenoeg volledig uitvalt in het interval g.{ll, l} dat in veel gevallen niet groter is dan 0.25m. Daardoor kan het voorkomen dat de ⁴berekende schade 80% kleiner is dan de feitelijke droogte schade. Dit impliceert ook dat in z'n geval 0.2/0.25 ofwel 80% en in voorkomende gevallen, zelfs 95% van de mest, bedoeld voor de groei van het gewas, naar de bodem verloren gaat.

Dat is heel wat anders dan het kristalheldere productie water afkomstig van schadevrije winvelden.

In zo'n geval moet er ook iemand zijn die z'n werk niet goed heeft gedaan. Een medewerker van de Alterra meetploeg werd, ⁵geheel ten onrechte, ontslagen. Als ⁶iedereen daarmee in zou stemmen, zou de weg vrij zijn voor de grootschalige toepassing van de zeer profijtelijke achtergrondverlaging, in combinatie een onbeheersbaar assimilatie probleem, dat zorgt voor zeer grote mest verliezen naar de bodem.

Je kunt wel denken dat mest een agrarische oorsprong heeft, maar als dat klopt, dan waren er nooit vegetarische Dinosauriërs geweest.

Het was prof. J.J. de Vries die, het schaal probleem in het vakgebied van de hydrologie benoemde, zonder daar een invulling aan te geven. Voor versterkingsfactoren A/a veel groter dan 1, zijn er als gevolg van golfvoortplanting  delen van de watervoerende laag die als gevolg van het evenwicht tussen vraag en aanbod, verticaal doorstroomd worden. Wie liever geen onbeheersbaar mest probleem, wil hebben, en het nut van schadevrije winvelden, nog niet goed genoeg begrijpt, moet teruggaan naar het hoofdstuk schadevrij in vogelvlucht, waarin ik de groei van gewassen (planten) uitleg, aan de hand van de modellen die binnen de FAO waren ontwikkeld, die prof. R.A. Feddes nader heeft uitgewerkt om de droogteschade uit te kunnen rekenen. Vanuit de optiek van de drinkwatersector is het nut van de schadevrije winvelden, het compleet wegvallen van de problematiek rond de compensatie vergoedingen en de eliminatie van het onbeheersbare mest probleem, het beheersen van de bodem chemie, allemaal zaken die onoplosbaar zijn zonder schadevrije winvelden.

1. G.W. Bloemen, De berekening met een waterbalansmodel van de daling van freatisch grondwater als gevolg van grondwater winning, ICW Nota 758, aug. 1973.
2. M.H. Zwamborn, C. Maas, P.K. Baggelaar, Box-Jenkins trendanalyse niet altijd toepasbaar, H2O, 1, 1998
3. C. Maas, J.R. von Asmuth, Tijdreeksanalyse grondwaterstanden 1975 – 2002, Effectiviteit van het standstill beleid van de Provincie Limburg. KWR 03.092
4. C. Maas, Valkuilen in de tijdreeksanalyse: Het geval Terwisscha, Stromingen 18 (2012), nr 2
5. Zie: PS 2012/775
6. M.P.F. Bierkens, De achtergrondverlaging op de voorgrond, Presentatie NHV Najaarsbijeenkomst, 28 november 2013